کد مطلب:21770 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:21

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

ريا چيست و چگونه مي توان از آن رهايي يافت؟

براي پاسخ به اين سؤال ابتدا به حقيقت ريا اشاره مي كنيم: ريا گرفته شده از رؤيت است و تعريف آن عبارت است از: طلب منزلت و مقام در قلب هاي مردم به وسيله عبادات و طاعات خداوند متعال. اين گونه ريا حرام است و سبب باطل شدن عبادت مي شود. شخص رياكار نزد مردم چنين نشان مي دهد كه مخلص و مطيع واقعي خداوند است در صورتي كه در حقيقت چنين نيست و بايد توجه داشت: اولاً تحقق ريا مشروط به قصد رياست و ثانياً وابسته به داشتن غرضي از اغراض دنيوي نظير كسب محبوبيت، ثروت و رياست. در علاج و درمان ريا عالمان علم اخلاق به عواملي اشاره كرده اند: 1) ريشه ريا حب جاه و منزلت نزد مردم است و آن را بايد ريشه كن كرد. 2) بايد ضرر ريا را شناخت كه چگونه قلب را تيره كرده و توفيق اصلاح نفس را مي گيرد و اعمال نيك انسان را نابود ساخته و تبديل به آتش دوزخ مي نمايد. 3) طلب جاه و مقام نزد خلق اظهار نياز نزد نيازمندان است؛ چه آنان نيز همه محتاجاني در پيشگاه خدايند و منزلت نزد آنان اندك سودي ندارد. 4) توجه داشتن به نعمت هاي اخروي و مقامات معنوي. 5)عادت كردن به عبادت پنهاني. البته در ابتداي مبارزه سخت است ولي با مداومت و تمرين آسان خواهد شد. براي آگاهي بيشتر ر.ك: «عجب و ريا» سيد احمد فهري البته براي از بين بردن ريا لازم نيست انسان خود را در برابر مردم فردي گناهكار جلوه دهد. بلكه اين كار خود ناپسند و خلاف رضاي خداست. زيرا خداوند دوست دارد آبروي بنده مؤمنش نزد مردم حفظ گردد و اگر لغزشي دارد نزد آنان رسوا نگردد. ولي بنده بايد رابطه خود را با پروردگار نيكو گرداند و در خفا از گناهان خويش توبه كند و عهد نمايد كه از معاصي دست خواهد كشيد و در اين كار هم از او مدد جويد. (توصيه مي گردد كتاب هاي اخلاقي مانند «معراج السعاده» را مطالعه فرماييد). براي درمان ريا چند راه وجود دارد: 1- حب جاه و منزلت نزد مردم كه اساسي ترين عامل رياست را بايد از دل بيرون راند و نسبت به خوب و بد گفتن مردم كاملا بي توجه بود. بلكه بيش از هر چيز بايد دل را متوجه خدا و كسب محبوبيت نزد او نمود و دل هاي انسان ها همه مسخّر خداوند است. 2- بايد هميشه متوجه خطرات ريا بود كه: قلب را تيره ساخته و توفيق اصلاح نفس را مي ربايد. 3- بايد در نظر داشت كه ريا اعمال نيك را مي سوزاند و به جاي نعيم فردوس تبديل به آتش دوزخ مي نمايد (حتماً احاديث راجع به ريا را در كتاب هاي روايي مطالعه كنيد، ضمناً امام خميني نيز در كتاب چهل حديث خود به اين موضوع نيز پرداخته اند). 4- بايد متوجه اين نكته بود كه محبوبيت نزد خلق اندك سودي ندارد و كسب منزلت نزد آنان طلب حاجت از نيازمندان است. زيرا همه عين فقر و احتياج در پيشگاه پروردگارند. 5- عادت كردن به عبادات پنهاني. 6- توجه به مقامات معنوي مخلصين و ارزش اخلاص. 7- استعانت از پروردگار و توسل به اهل بيت عليهم السلام؛ از آنها بخواهيم كمكمان كنند كه باورمان شود غير از خدا كسي در اين جهان كاره اي نيست و همه خير و شر، كم و زياد، بود و نبود ما بستگي به اراده او دارد و مؤثر دانستن غير او اشتباهي بزرگ و بي وفايي به آن منبع همه خوبي ها و كمالات است.